Hram Svetog Đorđa i mauzolej dinastije Karađorđević podignut je na samom vrhu stenovitog brda Oplenac. Kamenit krš ovog uzvišenja, bio je prošaran krivim stablima jedne vrste hrasta koja su upravo zbog prirodno nepravilnog, račvastog oblika meštani vešto koristili za oplen odnosno drvene delove na seljačkim kolima. Tako je uzvišenje i dobilo ime Oplenac.
Izvanredan geografski položaj gradića Topola, smeštenog na padinama i podnožju Oplenca, na strateški važnom ukrštanju Beogradskog, Kragujevačkog Rudničkog i Šabačkog druma sa dalekim vizurama na susedne brežuljke Šumadije i plodne proplanke Pomoravlja, stvorio je preduslove da ovaj mali grad Šumadije postane političko-administrativni centar oslobođenog dela Srbije za vreme Karađorđa. Stari naziv Topole bio je Kamenica, po rečici koja protiče uz sam obod današnjeg grada. Današnji naziv Topola se prvi put spominje u zvaničnim popisnim dokumentima austrijskih kartografa sa početka osamnaestog veka. Predanje kaže da je na samoj raskrsnici pomenutih puteva, gde su se sastajali i konačili mnogobrojni trgovački putnici, izniklo i razgranalo se veliko drvo topole čiji je hlad pružao idealno odmorište. Ubrzo je odredišna tačka kod topole prerasla i u naziv čitave varošice.
Topola je prvi uzlet doživela u vreme Prvog srpskog ustanka. Vođa srpske revolucije 1804. godine, Karađođe Petrović rođen u obližnjem selu Viševcu, nastanio se uoči ustanka u neposrednoj blizini varoši, u zaseoku Krćevac. Postavši veliki vožd, Karađorđe je od Topole napravio svoju prestonicu i centar državnog života oslobođene Srbije. U periodu između 1811. i 1813. godine sazidan je utvrđeni grad opasan šancem sa trospratnim kulama i bedemima za neposrednu odbranu Topole i vojne manevre. Unutar utvrđenog grada nalazili su se porodični i gostinski konak, kao i crkva Presvete Bogorodice poznatija od imenom Karađorđeva crkva. Zvonik crkve bio je smešten u jugoistočnoj kuli tvrđave, a njena tri zvona izlivena u topolovinici u Donjem gradu Beogradske tvrđave bila su prva zvona koja su se oglasila u slobodnoj Srbiji. Međutim, slomom Prvog srpskog ustanka i povratkom turske vojske, srušen je i zapaljen Karađorđev grad. Usponom kneza Miloša i smaknućem Karađorđa, Topola je, razumljivo, izgubila svoj prvobitni značaj.
Novi blistavi trenutak ovaj kraj će doživeti usponom Karađorđevog sina, kneza Aleksandra, koji je s posebnom pažnjom obnovio očeve vinograde i voćnjake na istočnim padinama Oplenca podigavši sebi prostranu kuću i vinski podrum. Obnavljanjem očeve zadužbine, knez Aleksandar je privukao bogatije i viđenije ljude iz kraja, pa se Topola ubrzo razvila u lepu varošicu sa solidnije građenim kućama i dućanima. Povratak Obrenovića na vlast, 1858. godine koji će kontinuirano vladati Srbijom sve do 1903. godine označio je novi dugi period zapuštenosti i stagnacije topolskog kraja. Nakon pogibije kneza Mihaila, Namesništvo je Karađorđev grad kao državno vlasništvo stavilo na javnu licitaciju. Topolci i narod okolnih sela uspeli su da, tom prilikom, sakupe novac i otkupe Karađorđevu crkvu za svoju crkvenu opštinu. Zapušteni ostaci Karađorđevog grada su, međutim, kao uporište pobunjenika nakon gušenja antiobrenovićevske topolske bune 1877. godine, sravnjeni sa zemljom.
Dolaskom Kralja Petra I na vlast, 1903. godine, Topola kao zavičaj Karađorđevića beleži novi period procvata i već naredne godine se varošica odvaja od sela i postaje samostalna opština i trgovačko-zanatsko naselje. Budući da je Kralj svoju otadžbinu napustio kao dete i u izgnanstvu proveo četrdeset pet godina, razumljiva je jačina nostalgije i svih osećanja vezanosti za zavičaj dedova. Kralj Petar se ubrzo u potpunosti posvetio dugo nošenoj zamisli i ispunjenju amaneta svojih roditelja da se u Topoli izgradi veliki hram u kome bi se sahranjivali svi Karađorđevići. Nadvišeni brežuljak Oplenca bio je kao stvoren za ostvarivanje životnog sna.